
Nemis Tili Grammatikasi: Reflexive Fe’llar
Nemis tili grammatikasi: Reflexive fe’llar – bu harakat subyekti va obyektining bir xil bo‘lishini ifodalovchi fe’llardir. Ya’ni, harakat subyekt o‘zi tomonidan o‘ziga nisbatan amalga oshiriladi. Reflexive fe’llar nemis tilining muhim grammatik konstruksiyalaridan biri bo‘lib, ular yordamida kundalik hayotdagi ko‘plab ifodalar quriladi.
1. Reflexive Fe’l Nima?
Reflexive fe’l – bu fe’l bo‘lib, uning bajaruvchisi (subyekt) harakatni o‘ziga nisbatan bajaradi. Ya’ni, subyekt bilan obyekt bitta bo‘ladi.
Faol holat:
- Ich wasche das Auto. (Men mashinani yuvyapman.)
Reflexive holat:
- Ich wasche mich. (Men o‘zimni yuvyapman.)
2. Reflexive Olmoshlar
| Shaxs | Reflexive olmosh (Akkusativ) | Reflexive olmosh (Dativ) |
|---|---|---|
| ich | mich | mir |
| du | dich | dir |
| er/sie/es | sich | sich |
| wir | uns | uns |
| ihr | euch | euch |
| sie/Sie | sich | sich |
E’tibor bering:
Reflexive olmoshlar odatda Akkusativ holatda ishlatiladi, lekin ba’zi fe’llar Dativ talab qiladi (quyida ko‘rib chiqamiz).
3. Reflexive Fe’lning Tuzilishi
Shaxs + fe’l (tuslangan) + reflexive olmosh + boshqa qismlar
Misollar:
- Ich freue mich auf den Urlaub. (Men ta’tilni intiqlik bilan kutyapman.)
- Sie interessiert sich für Musik. (U musiqa bilan qiziqadi.)
4. Reflexive Fe’llar Turlari
4.1. Majburiy reflexive fe’llar
Ushbu fe’llar faqat reflexive olmosh bilan ishlatiladi, ya’ni reflexive bo‘lmasa, mazmun o‘zgachadir yoki mavjud emas:
| Fe’l | Tarjimasi |
|---|---|
| sich beeilen | shoshilmoq |
| sich freuen | xursand bo‘lmoq |
| sich bedanken | minnatdorchilik bildirmoq |
| sich interessieren | qiziqmoq |
4.2. Ixtiyoriy reflexive fe’llar
Bu fe’llar reflexive olmoshsiz ham ishlatilishi mumkin:
- Ich wasche das Auto. (Men mashinani yuvyapman.)
- Ich wasche mich. (Men o‘zimni yuvyapman.)
5. Reflexive Fe’l: Akkusativ va Dativ
5.1. Reflexive Akkusativ:
- Ich rasiere mich. (Men soqolimni olayapman.)
5.2. Reflexive Dativ:
- Ich wasche mir die Hände. (Men qo‘llarimni yuvyapman.)
Farqi:
- mich – subyekt o‘zini to‘liq yuvadi (butun tanani)
- mir + die Hände – subyekt tanasining bir qismini yuvadi
6. Reflexive Fe’llar Ro‘yxati (Ko‘p Ishlatiladigan)
| Reflexive fe’l | Tarjimasi |
|---|---|
| sich anziehen | kiyinmoq |
| sich ausziehen | yechinmoq |
| sich ausruhen | dam olmoq |
| sich beeilen | shoshilmoq |
| sich entscheiden | qaror qilmoq |
| sich erinnern (an + A) | eslamoq |
| sich freuen (auf/über) | xursand bo‘lmoq |
| sich interessieren (für) | qiziqmoq |
| sich setzen | o‘tirish |
| sich fühlen | o‘zini qandaydir sezmoq |
| sich vorstellen | o‘zini tanishtirmoq yoki tasavvur qilmoq |
7. So‘roq va Inkorn Gaplar
So‘roq gaplar:
- Rasierst du dich jeden Tag? (Sen har kuni soqol olasanmi?)
- Interessierst du dich für Geschichte? (Sen tarix bilan qiziqasanmi?)
Inkorn gaplar:
- Ich freue mich nicht auf Montag. (Men dushanbani intiqlik bilan kutmayapman.)
- Wir erinnern uns nicht an das Datum. (Biz sanani eslay olmayapmiz.)
8. Reflexive Fe’l Bilan Birikmalar
Reflexive fe’llar ko‘pincha predloglar bilan birga ishlatiladi. Bu predloglar ma’noni o‘zgartiradi:
| Fe’l | Predlog | Misol |
|---|---|---|
| sich erinnern | an + Akk | Ich erinnere mich an dich. |
| sich freuen | auf/über + A | Wir freuen uns auf das Wochenende. |
| sich interessieren | für + Akk | Er interessiert sich für Politik. |
| sich beschweren | über + Akk | Sie beschwert sich über das Essen. |
| sich kümmern | um + Akk | Ich kümmere mich um die Kinder. |
9. Amaliy Mashqlar
- Reflexive olmoshlarni jadval asosida yodlang va yozma mashq qiling.
- 10 ta reflexive fe’l bilan gap tuzing (faqat Akkusativ bilan).
- 5 ta reflexive fe’lni predlog bilan ishlatib gap tuzing.
- Dativ bilan ishlatiladigan reflexive fe’llar bilan mashqlar tuzing.
- Reflexive fe’lni boshqa zamonlarda ishlatib gap tuzing (Perfekt, Präteritum).
10. O‘rganish Bo‘yicha Maslahatlar
- Har kuni 5–7 yangi reflexive fe’l yodlang.
- Har bir olmosh uchun misol gaplar yozing.
- Audio va videolar orqali ularning talaffuziga e’tibor bering.
- Harakatni o‘zingiz bajarib, nutq bilan birlashtiring (masalan: «Ich ziehe mich an» deb kiyinish).
11. Alman Bildung Bilan O‘rganing
- 🌐 Sayt: almanbildung.com
- 📚 Kurslar: Nemis tili kurslari
- ✍️ Ro‘yxatdan o‘tish: Kurslarga yozilish
- 📞 Telegram: 📞 +998(90)190-55-59
- 💬 Telegram guruhi: Nemis tili guruhi
- 🛂 Viza va hujjat bo‘yicha yordam: Alman Visum
12. Xulosa
Nemis tili grammatikasi: Reflexive fe’llar – bu harakat subyekti o‘ziga nisbatan bajarayotgan amallarni ifodalashda ishlatiladi. Ular orqali hissiy holatlar, kundalik harakatlar va shaxsiy ehtiyojlar ifoda etiladi. Reflexive olmoshlar bilan ishlashni o‘rganish orqali nemis tilida tabiiy va aniq nutqga ega bo‘lish mumkin.



